Hech o‘ylab ko‘rganmisiz: BRM nima? Ularni kim yaratdi? Qachon va qanday amalga oshadi? Agar bu savollar sizni qiziqtirsa, ushbu maqola aynan siz uchun!
Bugun biz asoslarga qaytamiz va BMTning Barqaror Rivojlanish Maqsadlari (SDGs) haqida barcha qiziqqan savollaringizga javob beramiz. BRM — bu biz “Global Maqsadlar” deb ataydigan ulkan rejaning bir qismi bo‘lib, bizni kelajakdagi yutuqlar sari yo‘naltiradi.
Qisqacha tarix
2015-yil sentyabr oyida, Birlashgan Millatlar Tashkilotining barcha 193 a’zosi kambag‘allikka barham berish, tengsizlikni kamaytirish va atrof-muhitni 2030-yilgacha himoya qilish rejasini qabul qildi. Shu bilan birga, BMT 17 ta maqsaddan iborat “Global Maqsadlar” dasturini joriy etdi.
Bu yangi maqsadlar Millenium Rivojlanish Maqsadlarining muvaffaqiyatiga tayanib, yangi choralarni amalga oshirish zaruriyatini keltirib chiqardi. Oldingi MDG dasturi 2000-yildan 2015-yilgacha amalda bo‘lgan va dunyo rivojlanishi uchun katta rol o‘ynagan.
Bu maqsadlar tarafidan belgilangan yo‘l, jahonda yuzaga kelgan katta va murakkab muammolarni hal qilishda umumiy va hamkorlikdagi yondashuv zarurligini anglashdan kelib chiqdi. Global Maqsadlarni qabul qilish rivojlanish uchun ulkan qadam bo‘ldi, chunki bu maqsadlar universal hisoblanadi. Ular barcha davlatlar uchun, ularning daromad darajasidan yoki rivojlanish maqomidan qat’iy nazar, teng darajada amal qiladi.
Siz, men va BRM maqsadlari
Global Maqsadlar — bu shunchaki maqsadlar ro‘yxati emas. Ular bizga global muammolarni hal qilishda eng samarali yo‘riqnomani taqdim etadi. Ha, to‘g‘ri, bu barchamiz uchun. Gap shundaki, ushbu maqsadlar davlat rahbarlari tomonidan qabul qilingan bo‘lsa-da, ularni amalga oshirishda har bir insonning o‘z o‘rni bor.
Davlatlar bu Maqsadlar sari taraqqiyotni ta’minlaydigan siyosatlarni ishlab chiqish va amalga oshirish uchun mas’uldirlar. Shu bilan birga, BMT va boshqa xalqaro tashkilotlar bu jarayonni kuzatib borish hamda hamkorlikni muvofiqlashtirish vazifasini bajaradi.
Biroq bularning o‘zi yetarli emas. Nodavlat tashkilotlar jamiyatlarni ushbu Maqsadlar atrofida birlashtirish va ularning amalga oshirilishiga hissa qo‘shish imkoniyatiga ega. Xususiy sektor ham muhim rol o‘ynaydi, chunki bizneslar nafaqat bu global muammolarni hal qilish uchun innovatsion yechimlar ishlab chiqishi, balki Maqsadlarga mos loyihalarga investitsiya kiritishi ham mumkin.
Oxirgi, ammo eng muhim jihat esa bu siz. Siz ham Global Maqsadlarni amalga oshirishda katta kuchga egasiz. Har kuni siz barqaror qarorlar qabul qilish imkoniyatiga egasiz. Ovoz berish orqali o‘zingizni o‘ylantirayotgan o‘zgarishlarni talab qilishingiz mumkin. Jamiyat bilan birga, BRM bilan bog‘liq muammolarni hal qilishda mahalliy tashabbuslarda faol ishtirok etishingiz ham mumkin. Va nihoyat, siyosatchilarni o‘zlarining 2015-yilda bergan va’dalariga javobgar qilish uchun ularni kuzatib borishingiz mumkin.
Maqsadlar amalga oshadimi?
Bu juda murakkab savol bo‘lib, unga aniq va to‘g‘ri javob topish oson emas. Biz hozir 2030-yilga yaqinlashayotgan bo‘lsak-da, afsuski, faqatgina 15% Maqsadlar amalga oshish yo‘lida davom etmoqda.
Maqsadlar qabul qilingan dastlabki yillarda sekin, ammo barqaror rivojlanish ko‘zga tashlandi. Qashshoqlik darajasi pasaya boshladi, ta'limga kirish imkoniyatlari oshdi va sog‘liqni saqlash sohasidagi yangi innovatsiyalar butun dunyo bo‘ylab natijalarni yaxshiladi. Ammo, hammamizga ma'lum bo‘lganidek, COVID-19 pandemiyasi barcha bu ishlarga katta zarba berdi. Pandemiya, shuningdek, kuchayib borayotgan nizolar, geosiyosiy tarangliklar va iqlim o‘zgarishining yomonlashuvi bir qator rivojlanish jarayonlarini to‘xtatdi, hatto ayrim hollarda ularning to‘liq orqaga qaytishiga ham sabab bo‘ldi.
COVID-19 pandemiyasi millionlab odamlarni qashshoqlikka olib keldi, va 2020-yilda ekstremal qashshoqlik bir necha o‘n yilliklarda birinchi marta oshdi. Butun dunyo bo‘ylab bolalar maktabdan chetlatildi va bugungi kunda, faqatgina 58% bolalar boshlang‘ich maktabni tamomlaganlarida oddiy o‘qish darajasini egallashmoqda. Bundan tashqari, 2021 va 2022-yillar oralig‘ida yoqilg‘i ishlab chiqarish va iste’moliga ajratilgan jamoat mablag‘lari ikki baravarga oshgani ham ayanchli xabar.
Ammo, hamma narsa yomon emas! Ba’zi sohalarda baribir ijobiy o‘zgarishlar ham kuzatilmoqda. Masalan, 2015-yildan beri OIV (VICH) bilan yangi kasallanishlar soni deyarli 30% ga kamaydi. Shu davrda 23 ta davlatda ayollar ilk bor davlat yoki hukumat rahbari etib saylandi. Shuningdek, 687 milliondan ortiq odam xavfsiz ichimlik suvi bilan ta’minlangan va global aholining 91% elektr energiyasiga kirish imkoniyatiga ega bo‘ldi.
Men qanday yordam bera olaman?
Global Maqsadlar – bu dunyoni yaxshilash uchun dadil va innovatsion yo'ldir. Ularni 2030-yilga qadar amalga oshirish oson bo‘lmaydi, ammo – sport analogiyasidan foydalansak – ikkinchi yarmida hamma narsani o‘zgartirish imkonimiz mavjud.
Maqsadlar hammamizga taalluqli. Ular hayotimizning har bir jabhasiga singdirilgan. Haqiqiy va uzoq muddatli o‘zgarishlar sodir bo‘lishi uchun har bir inson ularga e’tibor qaratishi va hech bo‘lmaganda bir yoki bir nechtasini himoya qilishi kerak.
Bu ongli iste’mol tanlovlari, o‘zgarish uchun kurashish yoki oddiygina barqarorroq hayot tarzini olib borish orqali amalga oshirilishi mumkin. Kichik harakatlar katta o‘zgarishlarga olib keladi. Kundalik tanlovlar ijobiy ta'sir uchun kuchli vositadir. Siz iste’molchi sifatida qanday ongli tanlovlar qilishingiz mumkinligini o‘ylang – kiyadigan kiyimlaringizda, yeydigan ovqatingizda va sayohat qilish usulingizda. Har kungi harakatlar, masalan, plastik iste’molini kamaytirish, toza energiya provayderlariga o‘tish yoki davriy iqtisodiyotga ko‘proq jalb qilish katta foyda keltirishi mumkin.
Ammo bu faqat rasmning bir qismi. Maqsadlarga erishish chuqur va tizimli o‘zgarishlarni ham talab qiladi. Hukumatlar, korporatsiyalar va institutlar keng miqyosda barqarorlik va tenglikni qo‘llab-quvvatlaydigan siyosatlar va amaliyotlarni joriy qilishi lozim.
Manba: https://www.globalgoals.org/news/what-are-the-global-goals/
Комментарии
